Нарматыўныя дакументы

ІНСТРУКТЫЎНА-МЕТАДЫЧНАЕ ПІСЬМО

МІНІСТЭРСТВА АДУКАЦЫІ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ

«Аб арганізацыі ў 2017/2018 навучальным годзе адукацыйнага працэсу пры вывучэнні вучэбных прадметаў і правядзенні факультатыўных заняткаў ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі»

АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННІ. АСАБЛІВАСЦІ АРГАНІЗАЦЫІ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ

Асаблівасці арганізацыі адукацыйнага працэсу ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі (далей – УАСА) у 2017/2018 навучальным годзе абумоўлены:

абнаўленнем вучэбных праграм па ўсіх вучэбных прадметах;

зменай зместу агульнай сярэдняй адукацыі з улікам міжпрадметных сувязяў і практыкаарыентаванай скіраванасці;

укараненнем вучэбных дапаможнікаў новага пакалення, распрацаваных у адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі.

Да новага навучальнага года:

зацверджаны тыпавы навучальны план агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год (пастанова Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 28.02.2017 № 14);

вызначаны пералік вучэбных прадметаў, па якіх праводзяцца выпускныя экзамены, формы правядзення выпускных экзаменаў пры правядзенні ў 2017/2018 навучальным годзе выніковай атэстацыі навучэнцаў (пастанова Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 07.07.2017 №74);

скарэктаваны змест вучэбных праграм па ўсіх вучэбных прадметах;

распрацаваны метадычныя рэкамендацыі па арганізацыі адукацыйнага працэсу ў адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі.

Комплексную падтрымку ўсім удзельнікам адукацыйнага працэсу забяспечвае нацыянальны адукацыйны партал (www.adu.by).

У дапамогу настаўнікам рэкамендуюцца наступныя раздзелы партала:

«Нарматыўныя прававыя дакументы». У раздзеле пададзены нарматыўныя прававыя акты, якія рэгламентуюць адукацыйную дзейнасць ва ўстановах адукацыі Рэспублікі Беларусь. http://adu.by/ru/69-uchitelyu/normativnye-pravovye-dokumenty.html

«Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год» (падецца тыпавы вучэбны план агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год; вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах; вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў; інструкцыйна-метадычныя пісьмы Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь; нормы ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў; пералікі вучэбных выданняў для настаўнікаў і вучняў; каляндарна-тэматычнае планаванне; метадычныя рэкамендацыі па арганізацыі адукацыйнага працэсу ў адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі і інш.). Раздзел структураваны па назвах вучэбных прадметаў. http://adu.by/ru/homepage/obrazovatelnyj-protsess.html

«Профільнае навучанне» (актуальныя матэрыялы па пытаннях арганізацыі дапрофільнай падрыхтоўкі і профільнага навучання). http://www.adu.by/ru/homepage/prof-oby-1.html

«Мерапрыемствы» (актуальная інфармацыя пра адукацыйныя мерапрыемствы, у якіх могуць узяць удзел педагогі, кіраўнікі ўстаноў адукацыі, спецыялісты рэгіянальных органаў кіравання адукацыяй, вучні. http://www.adu.by/ru/uchitelyu/meropriyatiya-seminary-konferentsii-konkursy-i-dr.html

«Педагагічная майстэрня» (артыкулы, сцэнарыі мерапрыемстваў, канспекты ўрокаў і іншыя матэрыялы, скіраваныя на ўдасканаленне прафесійнага майстэрства педагагічных работнікаў). У дадзеным раздзеле на працягу навучальнага года будуць размяшчацца відэаўрокі настаўнікаў па розных вучэбных прадметах. http://www.adu.by/ru/uchitelyu/pedmasterskaya.html

«Электроннае навучанне» (электронныя адукацыйныя рэсурсы (ЭОР) для дашкольнай, агульнай сярэдняй, спецыяльнай адукацыі http://e-vedy.adu.by; «Дыстанцыйны ўсенавуч настаўніку» http://e-asveta.adu.by; інтэрнэт-рэсурс па суправаджэнні інтэрнэт-алімпіяд, турніраў і конкурсаў па вучэбных прадметах http://olimp.adu.by/).

«Электронныя версіі падручнікаў» (электронныя версіі падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі) http://e-padruchnik.adu.by

«Конкурс на стварэнне вучэбных дапаможнікаў для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі» http://www.adu.by/ru/uchitelyu/konkurs-na-sozdanie-uchebnykh-posobij/dlya-uchrezhdenij-obshchego-srednego-obrazovaniya.html. У раздзеле змешчаны Парадак правядзення конкурсу на стварэнне вучэбных дапаможнікаў для ўстаноў дашкольнай, агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі Рэспублікі Беларусь, аб'явы пра праведзеныя конкурсы, інфармацыя пра вынікі праведзеных конкурсаў.

«Новыя вучэбныя праграмы: вывучаем, абмяркоўваем» (абноўленыя вучэбныя праграмы для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі) http://www.adu.by/ru/2-uncategorised/1082-novye-uchebnye-programmy.html

«Новыя падручнікі: вывучаем, абмяркоўваем» (новыя вучэбныя дапаможнікі для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, распрацаваныя аўтарскімі калектывамі – пераможцамі конкурсу на стварэнне вучэбных дапаможнікаў). http://www.adu.by/ru/2-uncategorised/1071-uvazhaemye-posetiteli-natsionalnogo-obrazovatelnogo-portala-http-adu-by.html. З прапановамі і заўвагамі па змесце абноўленых вучэбных праграм і новых вучэбных дапаможнікаў можна звярнуцца на інфалінію партала.

«500 гадоў беларускай кнізе» (матэрыялы аб гісторыі беларускай кнігі, інфармацыя пра ўрачыстыя мерапрыемствы, прысвечаныя святкаванню 500-годдзя беларускага друкарства). http://adu.by/ru/component/content/article/167-ucheniku/belaruskaya-kultura-prastory-i-chase/437-belaruskaya-kultura-prastory-i-chase.html?Itemid=1216

«Супрацоўніцтва дзяржаў – удзельнікаў СНД у сферы адукацыі» (інфармацыя пра міжнародныя даследаванні якасці адукацыі; адукацыйныя рэсурсы для педагогаў; міжнародныя канферэнцыі, семінары, форумы, фэсты і інш.). http://www.adu.by/ru/uchitelyu/sotrudnichestvo-gosudarstv-uchastnikov-sng.html

«Арганізацыя выхавання» (нарматыўныя прававыя акты, інструкцыйна-метадычныя матэрыялы ў сферы выхавання і дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, якая вучыцца; тыпавыя праграмы дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, якая вучыцца; артыкулы па тэорыі і практыцы выхавання). http://www.adu.by/ru/uchitelyu/organizatsiya-vospitaniya.html

НАРМАТЫЎНАЕ ПРАВАВОЕ ЗАБЕСПЯЧЭННЕ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ ПА ВУЧЭБНЫХ ПРАДМЕТАХ.

1. Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі.

2. Палажэнне аб установе агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджанае пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20.12.2011 № 283 (са зменамі і дапаўненнямі).

3. Правілы правядзення атэстацыі навучэнцаў пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаныя пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20.06.2011 № 38.

4. Пералік вучэбных прадметаў, па якіх праводзяцца выпускныя экзамены, форм правядзення выпускных экзаменаў пры правядзенні ў 2017/2018 навучальным годзе выніковай атэстацыі вучняў пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаны пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 07.07.2017 № 74. образовательной программы специального образования на уровне общего среднего образования

5. Нормы ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў агульнаадукацыйных устаноў па вучэбных прадметах, зацверджаныя загадам Міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 29.05.2009 № 674 (са зменамі і дапаўеннямі ад 29.09.2010 № 635).

6. Санітарныя нормы і правілы «Патрабаванні для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджаныя пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2012 № 206 (у рэдакцыі пастановы ад 17.05.2017 № 35).

7. Правілы бяспекі пры арганізацыі адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах (дысцыплінах) «Хімія» і «Фізіка» ва ўстановах адукацыі Рэспублікі Беларусь, зацверджаныя пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 26.03.2008 № 26.

НАВУКОВА-МЕТАДЫЧНАЕ ЗАБЕСПЯЧЭННЕ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ ПА ВУЧЭБНЫХ ПРАДМЕТАХ.

Вучэбна-праграмная дакументацыя адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі.

Тыпавыя вучэбныя планы для ўсіх відаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі зацверджаны пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 28.02.2017 № 14 «Аб тыпавым вучэбным плане агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год» (www.edu.gov.by / Сістэма адукацыі / Кіраванне агульнай сярэдняй адукацыяй / Тыпавыя вучэбныя планы; www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Тыпавы вучэбны план агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год).

Вучэбныя праграмы па ўсіх вучэбных прадметах для кожнага класа змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

Звяртаем увагу, што размеркаванне часу па тэмах у вучэбных праграмах з'яўляецца прыкладным. Настаўніку даецца права змяняць паслядоўнасць вывучэння пытанняў у межах тэмы, а таксама скарыстаць паводле свайго меркавання рэзервовы час.

Асаблівасці арганізацыі адукацыйнага працэсу пры вывучэнні вучэбных прадметаў выкладзеныя ў адпаведным дадатку да дадзенага пісьма (стар. 16–240).

Падручнікі і вучэбныя дапаможнікі

У 2017/2018 навучальным годзе для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і (ці) рускай мовамі навучання рэкамендаваныя падручнікі і вучэбныя дапаможнікі, пералік якіх змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Пералік навучальных выданняў. 2017/2018 навучальны год), а таксама апублікаваны ў бюлетэні Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь «Зборнік нарматыўных дакументаў» (2017 г., № 9).

На нацыянальным адукацыйным партале ў раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі ўсіх вучэбных дапаможнікаў, якія выкарыстоўваюцца ў адукацыйным працэсе.

Дадатковыя матэрыялы па новых тэмах, распрацаваныя ў адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі, але не пададзеныя ў вучэбных дапаможніках па вучэбных прадметах, размяшчаюцца на партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

Да паступлення новых вучэбных дапаможнікаў, выдадзеных у верасні-снежні 2017 года, трэба карыстацца раней выдадзенымі вучэбнымі дапаможнікамі з улікам рэкамендацый, размешчаных на нацыянальным адукацыйным партале. Апроч таго, на нацыянальным адукацыйным партале размешчаны матэрыялы новых вучэбных дапаможнікаў. (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

Падрабязная інфармацыя пра вучэбна-метадычнае забеспячэнне ўсіх вучэбных прадметаў у I–XI класах змешчана на нацыянальным адукацыйным партале: (www.adu.by/ Адукацыйны працэс 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

Каляндарна-тэматычнае планаванне

У дапамогу настаўнікам распрацавана прыкладнае каляндарна-тэматычнае планаванне па ўсіх вучэбных прадметах, якое размешчана на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

У каляндарна-тэматычным планаванні прапануецца прыкладнае размеркаванне вучэбных гадзін па тэмах. Настаўнік можа скарыстаць прапанаванае планаванне без змен (у гэтым выпадку каляндарна-тэматычнае планаванне не трэба перапісваць). У той жа час настаўнік мае права ў межах вучэбных гадзін, адведзеных на вывучэнне вучэбнага прадмета, уносіць у каляндарна-тэматычнае планаванне змены з улікам асаблівасцяў класа і пазнавальных магчымасцяў навучэнцаў, а таксама распрацоўваць уласнае каляндарна-тэматычнае планаванне, якое ў такім разе сцвярджаецца кіраўніком установы адукацыі.

Вучэбна-метадычныя комплексы для факультатыўных заняткаў

Для правядзення факультатыўных заняткаў прапануецца скарыстаць асобныя вучэбныя праграмы і вучэбна-метадычныя комплексы (вучэбныя праграмы, дапаможнікі для настаўніка і навучэнцаў), рэкамендаваныя Навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.

Вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў, пералік ВМК для факультатыўных заняткаў, а таксама кампаненты асобных ВМК змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Педагогам / Вучэбна-метадычнае забеспячэнне дашкольнай, агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі

www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

Звяртаем увагу, што абласныя і Мінскі гарадскі інстытуты развіцця адукацыі могуць дадаткова рэкамендаваць да выкарыстання вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў, якія раскрываюць гістарычныя, геаграфічныя, сацыяльна-эканамічныя, культурныя асаблівасці рэгіёна.

Кантрольна-вымяральныя матэрыялы і дыдактычныя сцэнарыі ўрокаў.

Асноўныя віды кантролю ажыццяўляюцца ў вуснай, пісьмовай, практычнай формах і ў іх спалучэнні. Выбар формы кантролю залежыць ад зместу і спецыфікі вучэбнага прадмета, колькасці вучэбных гадзін, што выдаткоўваюцца на яго вывучэнне, этапу вывучэння тэмы і запланаваных вынікаў вучэбнай дзейнасці, узроставых і індывідуальных асаблівасцяў навучэнцаў. Для кантролю вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў выкарыстоўваюцца розныя метады і сродкі, выбар якіх ажыццяўляецца настаўнікам.

У адпаведнасці з загадам Міністра адукацыі ад 24.07.2017 № 500 «Аб правядзенні маніторынгу якасці агульнай сярэдняй адукацыі ў 2017/2018 навучальным годзе» ў лютым 2018 года будуць праведзены рэспубліканскія кантрольныя работы па вучэбных прадметах «Геаграфія» (X клас) і «Матэматыка» (VII клас). Установы адукацыі для правядзення рэспубліканскіх кантрольных работ будуць вызначаны Міністэрствам адукацыі ў кожным раёне ўсіх абласцей і г. Мінска (гарадская і сельская мясцовасць). Рэспубліканскія кантрольныя работы па кожным вучэбным прадмеце будуць выконвацца ўсімі вучнямі паралелі вызначанай установы адукацыі.

Звяртаем увагу, што ў адпаведнасці з пунктам 110 Санітарных нормаў і правіл «Патрабаванні для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджаных пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2012 № 206, кантрольныя работы павінны праводзіцца ў адпаведнасці з графікам, зацверджаным кіраўніком установы агульнай сярэдняй адукацыі, не больш чым па адным вучэбным прадмеце ў дзень у адным класе. Правядзенне кантрольных работ у панядзелак, пятніцу і на апошніх вучэбных занятках забараняецца.

Пры ажыццяўленні кантролю вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў у VIII–XI класах настаўнікі могуць выкарыстоўваць кантрольна-вымяральныя матэрыялы па адпаведным вучэбным прадмеце. Пералік выдадзеных кантрольна-вымяральных матэрыялаў, а таксама кантрольна-вымяральныя матэрыялы па асобных вучэбных прадметах змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Педагогам / Вучэбна-метадычнае забеспячэнне дашкольнай, агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі / Дапаможнікі для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі / Кантрольна-вымяральныя матэрыялы па вучэбных предметах).

У дапамогу настаўніку распрацаваны і выдадзены дыдактычныя сцэнарыі ўрокаў па вучэбных прадметах, пералік якіх змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале: www.adu.by / Адукацыйны працэс 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы.

Звяртаем увагу на тое, што асноўны вучэбны матэрыял павінен быць засвоены вучнямі на ўроку. Асноўная функцыя дамашняга задання – замацаванне ведаў і ўменняў. Для дамашняга задання можа прапанавацца толькі той матэрыял, які засвоены на вучэбных занятках. Для папярэджання перагрузкі навучэнцаў настаўніку трэба сачыць за дазаваннем дамашняга задання, тлумачыць на ўроку змест, парадак і прыёмы яго выканання. Заданні павышанага ўзроўню складанасці могуць прапаноўвацца для самастойнага выканання вучням толькі па іх жаданні. Аб'ём дамашняга задання павінен адпавядаць санітарным нормам з улікам яго аб'ёму па іншых вучэбных прадметах і магчымасці выканання дамашняга задання па ўсіх прадметах.

У сувязі з тым, што ў адпаведнасці з падпунктам 1.3 пункта 3 артыкула 1 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі канікулы – гэта планавыя перапынкі для адпачынку пры атрыманні адукацыі ў вочнай форме атрымання адукацыі, дамашнія заданні на канікулы не задаюцца.

Электронныя сродкі навучання

У галіновым фондзе праграмных сродкаў установы «Галоўны інфармацыйна-аналітычны цэнтр Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь» ёсць электронныя сродкі навучання, у тым ліку электронныя сродкі навучання пераможцаў рэспубліканскага конкурсу «Камп’ютар. Адукацыя. Інтэрнэт». Копіі дадзеных электронных сродкаў навучання можна набыць на бясплатнай аснове ў рэгіянальных інстытутах развіцця адукацыі ці ва ўстанове «Галоўны інфармацыйна-аналітычны цэнтр Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь».

Праекты-пераможцы конкурсу «Камп’ютар. Адукацыя. Інтэрнэт» змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (http://e-asveta.adu.by/index.php/konkursi-olimpiadi-proekti/proektyi-pobediteli-koi).

Навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь распрацавана больш за 200 электронных адукацыйных рэсурсаў. Кожны электронны адукацыйны рэсурс па вучэбным прадмеце змяшчае тры асноўных блокі-модулі:

– даведачна-інфармацыйны, закліканы пашырыць змест адукацыі па вучэбным прадмеце (уключае электронныя энцыклапедыі, даведнікі, хрэстаматыі і інш.); можа выкарыстоўвацца пры правядзенні ўрокаў, факультатыўных заняткаў, семінараў, канферэнцый;

– кантрольна-дыягнастычны, змяшчае матэрыял для тэматычнага і выніковага кантролю вынікаў вучэбнай дзейнасці навучэнцаў;

– інтэрактыўны, прызначаны для замацавання і адпрацоўкі засвоеных ведаў і ўменняў навучэнцаў па вучэбным прадмеце.

Усе распрацаваныя электронныя адукацыйныя рэсурсы змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале www.adu.by на старонцы «Электроннае навучанне» (http://e-vedy.adu.by). Раздзел «Электронныя адукацыйныя рэсурсы» функцыянуе ў LMS Moodle. Дадзены рэсурс даступны для ўсіх жадаючых на бясплатнай аснове пасля працэдуры рэгістрацыі.

Навучальна-метадычныя выданні для настаўнікаў і выданні для вучняў

У дадатак да падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў па кожным вучэбным прадмеце распрацаваны вучэбна-метадычныя выданні для настаўнікаў, а таксама дадатковыя выданні для вучняў, якія могуць выкарыстоўвацца ў адукацыйным працэсе, аднак не з'яўляюцца абавязковымі. Пералікі вучэбных выданняў змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Пералік вучэбных выданняў. 2017/2018 навучальны год).

Звяртаем увагу, што на нацыянальным адукацыйным партале функцыянуе анлайн-каталог «Падручнікі.by» (http://adu.by / Падручнікі.by), у якім пададзена інфармацыя пра ўсе вучэбныя выданні, рэкамендаваныя да выкарыстання ў адукацыйным працэсе.

Артыкулы, навукова-папулярная літаратура

У прадметных навукова-метадычных часопісах сістэматычна публікуюцца метадычныя і дыдактычныя матэрыялы, закліканыя дапамагчы настаўніку пры падрыхтоўцы да вучэбных і факультатыўных заняткаў, у арганізацыі пазакласных мерапрыемстваў.

Пералік артыкулаў, апублікаваных у навукова-метадычных часопісах і рэкамендаваных для выкарыстання ў адукацыйным працэсе, змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).

ВЯДЗЕННЕ ПЛАНАВАЙ І ЎЛІКОВА-СПРАВАЗДАЧНАЙ ДАКУМЕНТАЦЫІ.

У адпаведнасці з выпускам 28 Адзінага кваліфікацыйнага даведніка пасад службоўцаў «Пасады службоўцаў, занятых у адукацыі», зацверджаным пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28.04.2001 № 53 (у рэдакцыі пастановы ад 31.10.2013 № 106), настаўнік вядзе ўстаноўленую планавую і ўлікова-справаздачную дакументацыю.

У пісьме Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 21.10.2014 № 05-21/212 «Аб дакументазвароце ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі» (www.edu.gov.by / Сістэма адукацыі / Агульная сярэдняя адукацыя / 2017/2018 навучальны год / пісьмо Міністэрства адукацыі «Аб дакументазвароце ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі») вызначаны пералік дакументаў, абавязковых для вядзення рознымі катэгорыямі педагагічных работнікаў.

Дзеля ажыццяўлення планавання адукацыйнага працэсу па вучэбным прадмеце настаўнік вядзе наступную планавую дакументацыю:

каляндарна-тэматычнае планаванне;

паўрочнае планаванне вывучэння вучэбнага прадмета, форма, аб'ём, змест якога вызначаюцца настаўнікам.

Структурнымі элементамі паўрочнага планавання могуць быць: тэма ўрока, тып урока, арганізацыйная форма правядзення ўрока, мэты і задачы ўрока, абсталяванне, што выкарыстоўваецца на ўроку, апісанне дзейнасці настаўніка і вучняў, дамашняе заданне. Пры пастаноўцы мэты вучэбнага занятку варта арыентавацца на заданні навучання вучэбнаму прадмету і на асноўныя патрабаванні да вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў, вызначаныя вучэбнай праграмай.

Настаўнік можа выкарыстоўваць у якасці планаў урокаў выдадзеныя дыдактычныя сцэнарыі ўрокаў (без перапісвання).

Недапушчальна патрабаваць ад настаўніка запаўнення справаздачнай аналітычнай інфармацыі пра паспяховасць вучняў.

Улік вывучэння зместу вучэбнага прадмета, наведвання навучэнцамі вучэбных заняткаў, вынікаў іх вучэбнай дзейнасці настаўнік вядзе ў класным журнале. Выстаўляючы адзнаку ў класны журнал, настаўнік абавязаны выставіць яе і ў дзённік вучня.

Патрабаванні да запаўнення класнага журнала выкладзеныя ва ўказаннях да афармлення і вядзення класнага журнала.

Звяртаем увагу на некаторыя асаблівасці афармлення класнага журнала:

1. Пры афармленні старонак журнала, адведзеных для ўліку вывучэння зместу факультатыўных заняткаў, запісваецца назва вучэбнай праграмы факультатыўнага занятку (з маленькай літары, без двукоссяў), а не вучэбнага прадмета. Калі ў якасці назвы вучэбнай праграмы факультатыўнага занятку выкарыстоўваецца цытата, то яна пішацца з вялікай літары і змяшчаецца ў двукоссі.

2. Калі на выкананне кантрольнай работы адводзіцца дзве вучэбныя гадзіны, то запіс трэба зрабіць на двух радках з указаннем адной даты. Напрыклад:

22.11.2017 Кантрольная работа «…».

Адзнака выстаўляецца ў графу на другі вучэбны занятак.

Рэкамендацыі па вядзенні сшыткаў змяшчаюцца ў “Метадычных рэкамендацыях па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі”, зацверджаных 06.06.2016 (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Метадычныя рэкамендацыі).

Звяртаем увагу, што змянілася колькасць кантрольных работ па асобных вучэбных прадметах (дадатак 25 да дадзенага пісьма).

Звяртаем асаблівую ўвагу на тое, што рабочыя сшыткі на друкаванай аснове не з'яўляюцца абавязковымі для выкарыстання ўсімі навучэнцамі, за выключэннем рабочага сшытка па матэматыцы для вучняў першага класа.

АРГАНІЗАЦЫЯ АДУКАЦЫЙНЫХ МЕРАПРЫЕМСТВАЎ З ВУЧНЯМІ.

Работа з высокаматываванымі і адоранымі вучнямі

У 2017/2018 навучальным годзе традыцыйна будуць праводзіцца:

– рэспубліканскія алімпіяды па вучэбных прадметах;

– рэспубліканскія конкурсы работ даследніцкага характару (канферэнцыі) вучняў па вучэбных прадметах;

– рэспубліканскія турніры юных матэматыкаў і юных фізікаў;

– рэспубліканскі фэстываль франкафонных аматарскіх тэатраў;

– алімпіяда школьнікаў Саюзнай дзяржавы «Расія і Беларусь: гістарычная і духоўная агульнасць»;

– рэспубліканскія дыстанцыйныя мерапрыемствы па суправаджэнні інтэрнэт-алімпіяд, турніраў і конкурсаў http://olimp.adu.by/ і інш.

Працоўная практыка

У адпаведнасці з пунктам 76 Палажэння аб установе агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаным пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20.12.2011 № 283 (далей – Палажэнне), па завяршэнні навучальнага года з вучнямі V-VIII класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, што маюць навучальна-дасведчыя пляцоўкі (гаспадаркі), на працягу 5 дзён па 3 вучэбныя гадзіны ў дзень праводзіцца працоўная практыка (усяго 15 вучэбных гадзін на клас).

Пытанні фарміравання раскладу летняй працоўнай практыкі і вызначэння чарговасці класаў для праходжання летняй працоўнай практыкі знаходзяцца ў кампетэнцыі кіраўніка ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі. Праца арганізуецца ў адпаведнасці з планам, які з'яўляецца складнікам плана работы ўстановы адукацыі. Такім чынам, парадак арганізацыі і тэрміны працоўнай практыкі, зыходзячы з мясцовых умоў, вызначае кіраўнік установы агульнай сярэдняй адукацыі.

Працоўная практыка можа праводзіцца таксама ў лагерах працы і адпачынку, вучнёўскіх вытворчых брыгадах (звёнах), а таксама ў парадку індывідуальнага працаўладкавання навучэнцаў.

Грамадска карысная праца.

Для фарміравання ў навучэнцаў усвядомленай патрэбы ў працы, павагі да людзей працы, клапатлівага стаўлення да грамадскага набытку і прыроды ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі, змешчаных як у гарадской, так і ў сельскай мясцовасці, можа быць арганізавана грамадска карысная праца з разліку 1 вучэбная гадзіна ў тыдзень у ІІІ–VІІІ класах і 2 вучэбныя гадзіны ў тыдзень – у ІХ–ХІ класах (пункт 77 Палажэння аб установе агульнай сярэдняй адукацыі).

У рамках грамадска карыснай працы могуць выконвацца работы паводле пункта 121 Санітарных нормаў і правіл «Патрабаванні да ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджаных пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2012 № 206.

Пры арганізацыі грамадска карыснай працы вучняў трэба кіравацца адпаведнымі нарматыўна-прававымі актамі, што ў тым ліку ўсталёўваюць дазволеныя віды работ і нагрузак.

Усе віды грамадска карыснай працы павінны быць арганізаваны ў адпаведнасці з гігіенічнымі патрабаваннямі, з выкананнем тэхнікі бяспекі, у спецыяльным адзенні (халат, фартух, хустка, берэт).

Недапушчальна прыцягненне навучэнцаў да работ, забароненых заканадаўствам Рэспублікі Беларусь, у тым ліку ў адпаведнасці з:

пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 13 кастрычніка 2010 г. № 134 «Аб усталяванні лімітных нормаў падняцця і перамяшчэння непаўналетнімі цяжараў уручную» (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2010 г., № 263, 8/22875);

пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 15 кастрычніка 2010 г. № 144 «Аб усталяванні пераліку лёгкіх відаў работ, якія могуць выконваць асобы ва ўзросце ад чатырнаццаці да шаснаццаці гадоў» (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2010 г., № 274, 8/22916).

ДАПРОФІЛЬНАЯ ПАДРЫХТОЎКА ВУЧНЯЎ І ПРАФАРЫЕНТАЦЫЙНАЯ РАБОТА.

Дапрофільная падрыхтоўка і прафарыентацыйная работа з'яўляюцца абавязковым падрыхтоўчым этапам прафілізацыі, які арыентаваны на:

– выяўленне зацікаўленасці, схільнасцяў і здольнасцяў навучэнцаў;

– аказанне псіхолага-педагагічнай дапамогі вучням у выбары профілю навучання;

– развіццё пазнавальных інтарэсаў і пазнавальнай актыўнасці навучэнцаў;

– фарміраванне здольнасці прымаць адэкватнае рашэнне пра выбар далейшага кірунку адукацыі.

Асноўнымі структурнымі кампанентамі дапрофільнай падрыхтоўкі з'яўляюцца:

– прафарыентацыйная работа (інфармаванне, кансультаванне, дыягностыка і інш.);

– псіхолага-педагагічнае суправаджэнне;

– факультатыўныя заняткі.

Першыя два кампаненты закліканыя забяспечыць навучэнцаў інфармацыяй, патрэбнай для ўсвядомленага выбару формы працягу адукацыі і профілю далейшага навучання; сфарміраваць у іх уменні аб'ектыўна ацэньваць свае здольнасці да навучання па розных профілях. Змястоўнае напаўненне гэтых кампанентаў злучана з інфармацыйным і псіхолага-педагагічным суправаджэннем; індывідуальным і індывідуальна-групавым кансультаваннем псіхолага; з дыягностыкай і тэставаннем.

У адукацыйнай практыцы могуць рэалізоўвацца наступныя мадэлі арганізацыі дапрофільнай падрыхтоўкі:

– у рамках адной установы агульнай сярэдняй адукацыі;

– у рамках сеткі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі;

– у рамках сеткі ўстаноў адукацыі розных тыпаў і відаў (уключаючы ўстановы прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай, вышэйшай адукацыі, дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, змешчаных на адной кампактнай тэрыторыі).

У мэтах навукова-метадычнай падтрымкі дапрофільнай падрыхтоўкі і прафарыентацыйнай работы на нацыянальным адукацыйным партале функцыянуе рэсурс «Дыстанцыйны ўсенавуч для настаўніка» http://e-asveta.adu.by, які прапануе карысныя спасылкі, дыдактычныя матэрыялы для класнага кіраўніка па прафарыентацыйнай рабоце з дзецьмі ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі (http://orientieren.blogspot.com.by/);

рэгулярна праводзяцца анлайн-кансультацыі, фармат якіх дазваляе педагогам атрымаць адказы на ўсе пытанні, якія тычацца арганізацыі дапрофільнай падрыхтоўкі і прафарыентацыйнай працы;

змяшчаюцца артыкулы пра псіхолага-педагагічнае суправаджэнне працэсу дапрофільнай падрыхтоўкі і профільнага навучання вучняў (www.adu.by / Педагогам / Педагагічная майстэрня / Артыкулы).

АРГАНІЗАЦЫЯ МЕТАДЫЧНАЙ РАБОТЫ З НАСТАЎНІКАМІ.

Асноўнымі задачамі метадычнай дзейнасці ў 2017/2018 навучальным годзе з'яўляюцца:

– інфармаванне педагагічных работнікаў аб нарматыўна-прававым, навукова-метадычным забеспячэнні адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах у 2017/2018 навучальным годзе, навінах педагагічнай літаратуры;

– актуалізацыя і паглыбленне прадметных ведаў настаўнікаў, удасканаленне методыкі выкладання вучэбных прадметаў, авалоданне здароўезберагальнымі тэхналогіямі;

– удасканаленне адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах з улікам рэкамендацый па выніках рэспубліканскага маніторынгу якасці агульнай сярэдняй адукацыі, праведзеным Нацыянальным інстытутам адукацыі;

– уключэнне настаўнікаў у дзейнасць па засваенні спосабаў рэалізацыі кампетэнтнаснага падыходу ў выкладанні вучэбных прадметаў, выхаваўчага патэнцыялу вучэбных і факультатыўных заняткаў;

– метадычнае суправаджэнне павышэння прафесійнай кампетэнтнасці настаўнікаў і іх паспяховай атэстацыі.

Звяртаем увагу, што не дазваляецца патрабаванне розных пісьмовых аналізаў і справаздач пра праведзеныя метадычныя мерапрыемствы.

На працягу 2017/2018 навучальнага года рэкамендуецца:

правесці 4 агульныя паседжанні метадычных аб'яднанняў настаўнікаў;

арганізаваць работу школы ўдасканалення прафесійнага майстэрства настаўнікаў, дзейнасць якой павінна будавацца на дыягнастычнай аснове і забяспечыць павышэнне ўзроўню прафесіяналізму педагогаў па пэўных тэарэтычных і метадычных пытаннях;

працягнуць дзейнасць школы эфектыўнага педагагічнага досведу па пытаннях профільнага навучання;

стварыць творчыя групы і іншыя метадычныя фарміраванні настаўнікаў, скіраваныя на распрацоўку дыдактычнага забеспячэння выкладання вучэбных прадметаў на аснове кампетэнтнаснага падыходу;

забяспечыць дапамогу маладым спецыялістам, работу школ маладых настаўнікаў.

На жнівеньскіх прадметных секцыях настаўнікаў рэкамендуецца абмеркаваць наступныя пытанні:

1. Нарматыўнае прававое і навукова-метадычнае забеспячэнне адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах у 2017/2018 навучальным годзе:

абноўленыя вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах;

праграмы факультатыўных заняткаў па вучэбных прадметах;

новыя вучэбныя дапаможнікі па вучэбных прадметах і асаблівасці работы з імі;

новыя вучэбна-метадычныя дапаможнікі для настаўнікаў, метадычныя публікацыі ў прадметных навукова-метадычных часопісах;

рэкамендацыі па выніках рэспубліканскага маніторынгу якасці адукацыі як інфармацыйная аснова ўдасканалення адукацыйнага працэсу.

2. Аналіз вынікаў работы метадычных фарміраванняў настаўнікаў у 2016/2017 навучальным годзе. Планаванне працы метадычных фарміраванняў у 2017/2018 навучальным годзе.

3. Сістэма працы настаўніка па абагульненні, апісанні і паданні вопыту ўласнай педагагічнай дзейнасці на кваліфікацыйным экзамене пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі.

Дзейнасць усіх метадычных фарміраванняў павінна планавацца з улікам адукацыйнага і кваліфікацыйнага ўзроўняў педагагічных работнікаў, іх прафесійных інтарэсаў, запытаў. Работа школы маладога настаўніка павінна быць скіравана на адаптацыю педагогаў да прафесіі, аказанне ім дапамогі ў авалоданні асновамі прафесійнага майстэрства, фарміраванне ў іх патрэбы ў бесперапыннай самаадукацыі.

Дзеля забеспячэння ўмоў для павышэння ўзроўню прадметна-метадычнай падрыхтоўкі педагогаў у Дзяржаўнай установе адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі» ў 2017/2018 навучальным годзе плануецца правядзенне павышэння кваліфікацыі і навучальных курсаў (тэматычных семінараў).

Падрабязная інфармацыя пра курсавыя і міжкурсавыя мерапрыемствы, рэкамендацыі па змесце і арганізацыі метадычнай работы з педагогамі ў 2017/2018 навучальным годзе змешчаны на сайце дзяржаўнай установы адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі» (www.academy.edu.by).